Κατανομή των ειδών
Πρόκειται για είδος που απαντά σε ρωγμές, σχισμές, ασβεστολιθικών βράχων στην ορεινή και υπαλπική ζώνη του βουνού. Στο Παγγαίο εμφανίζεται σε υψόμετρα άνω των 1.600 μ., αν και μπορεί να εμφανιστεί και λίγο χαμηλότερα όπου οι μικροκλιματικές συνθήκες το ευνοούν.
Περιγραφή του είδους (βιολογικά και οικολογικά χαρακτηριστικά)
Φυτό με μικρή γεωγραφική εξάπλωση και περιορισμένο αριθμό ατόμων. Πολυετές χασμόφυτο, με ξυλώδη βάση, που σχηματίζει ημίθαμνους, με πολυάριθμους όρθιους ανθοφόρους, λείους βλαστούς μήκους 5-30 εκ. Τα φύλλα του είναι αρκετά στενά και μοιάζουν με βελόνες (σαν στενές λόγχες), με οξεία κορυφή. Τα άνθη του είναι πολύ χαρακτηριστικά. Τοποθετημένα ανά 1-3 σε κάθε βλαστό, έχουν μακρύ ποδίσκο (κοτσάνι) και ένα ιδιαίτερο ερυθροϊώδες χρώμα. Κατασκευαστικά το άνθος έχει, αναλογικά με τα υπόλοιπα μέρη του, πέντε μεγάλα πέταλα, το κατώτερο από τα οποία προεκτείνεται προς τα πίσω σαν μια μακριά ουρά (πλήκτρο), συνήθως βαθυκόκκινη. Στην ιδιαίτερη κατασκευή του άνθους με αυτό το πλήκτρο, που θυμίζει στο σχήμα δελφίνι, οφείλεται το όνομά της. Ανθίζει από τον Μάιο μέχρι τις αρχές Ιουλίου ανάλογα το υψόμετρο. Πρόκειται για βαλκανικό ενδημικό είδος με βορειότερη περιοχή εξάπλωσης το όρος Όρβηλο, λίγα μόλις χιλιόμετρα εντός της Βουλγαρικής επικράτειας. Το μεγαλύτερο μέρος των πληθυσμών του είδους εμφανίζεται σε ασβεστολιθικά όρη της Ελλάδας. Είναι ασβεστόφιλο είδος, ανθεκτικό στις καταπονήσεις από τις συνθήκες που επικρατούν στο περιβάλλον εμφάνισής του. Ευαίσθητο σε ακραίες θερμοκρασίες.
Η μικρή γεωγραφική του εξάπλωση, ο μικρός πληθυσμός του, σε συνδυασμό με τη μειωμένη ανταγωνιστική του ικανότητα το καθιστούν ένα ιδιαίτερο είδος για το Παγγαίο. Παρότι το είδος δεν συλλέγεται από τον άνθρωπο και δεν βλάπτεται από τη βόσκηση, θα μπορούσε να οδηγηθεί σε εξαφάνιση από το βουνό αν ο σχεδιασμός έργων θα προκαλούσε καταστροφή των συγκεκριμένων βραχωδών περιοχών στις οποίες απαντά.
Κατάσταση διατήρησης
Μειωμένης Ανησυχίας.
Κατάσταση διατήρησης
Η Βιόλα, σύμφωνα με την IUCN, εντάσσεται στην κατηγορία φυτών «Μειωμένης Ανησυχίας» (LC-Least Concern). Συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο των φυτικών ειδών του Προεδρικού Διατάγματος 67/81 (Φ.Ε.Κ. 23/Α/30-01-1981) και στη Σύμβαση της Βέρνης. Η σημαντικότητά της αναγνωρίστηκε από την Ε.Ε. η οποία την ενέταξε στην Οδηγία 92/43/ΕΟΚ για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας.