Sideritis scardica

Απαντά σε ασβεστολιθικές πετρώδεις και προσήλιες πλαγιές στα μεγαλύτερα υψόμετρα του βουνού (από 1.600 έως 1.950 μ.). Πιστεύεται ότι παλαιότερα ήταν πιο ευρέως εξαπλωμένο αλλά η εντατική συλλογή του οδήγησαν στον περιορισμό του.

Σχετικά κοινό είδος των υπαλπικών λιβαδιών του Παγγαίου, το οποίο συχνά θα το δούμε να σχηματίζει πολυπληθείς αποικίες. Πολυετές ποώδες φυτό, με απλούς ή διακλαδιζόµενους, αποξυλωµένους στη βάση βλαστούς, ύψους 10-30(-50) εκ., οι οποίοι καλύπτονται από πυκνό τρίχωμα. Τα φύλλα βάσης είναι έμμισχα, ωοειδή ή ελλειπτικά και τα φύλλα βλαστού είναι άμισχα και στενά επιμήκη-ελλειπτικά. Τα άνθη είναι μικρά, κίτρινα, και έχουν δύο χείλη. Το επάνω σχίζεται ελαφρά σε 2 μέρη ενώ το κάτω σε 3. Αναπτύσσονται σε πυκνά διατεταγμένους σπονδύλους, οι οποίοι απέχουν πολύ λίγο μεταξύ τους, µε ευμεγέθη ωοειδή έως ευρέως ωοειδή βράκτια που είναι μεγαλύτερα από τα άνθη και τα οποία μπορεί να καλύπτονται ή όχι από τρίχες με αδένες. Ανθίζει από τον Ιούνιο έως τον Αύγουστο. Σπάνιο βαλκανικό φυτό, γνωστό ως τσάι του βουνού. Ανήκει σε μία οικογένεια φυτών (Χειλανθή) που τα περισσότερα είδη της χαρακτηρίζονται από την πλούσια περιεκτικότητα τους σε αιθέρια έλαια και αντιοξειδωτικά συστατικά και είναι γνωστά για τις θεραπευτικές και ευεργετικές τους ιδιότητες. Η ονομασία Σιδερίτης προέρχεται είτε από τη λέξη «σίδηρος», λόγω της επουλωτικής δράσης του φυτού στις πληγές που προκαλούνταν στις μάχες κατά την αρχαιότητα από σιδερένια όπλα, είτε, λόγω της περιεκτικότητάς σε σίδηρο. Το χρησιμοποιούσαν από την αρχαιότητα στη λαϊκή θεραπευτική, λόγω της αντιφλεγμονώδους, αντιρρευματικής και αντιμικροβιακής δράσης που παρουσιάζει. Στην Ελλάδα και στη γειτονική Τουρκία, είδη του γένους χρησιμοποιούνται συχνά ως αφέψημα ευστόμαχο, θερμαντικό, τονωτικό, διουρητικό, κατά των κρυολογημάτων και αγγειοπροστατευτικό.

Ο μόνος κίνδυνος που αντιμετωπίζει το είδος είναι λόγω της συλλογής του με σκοπό τη χρήση του ως αφέψημα. Πρόκειται για το πιο γνωστό φυτό του Παγγαίου, για το οποίο γίνονταν μαζικές εξορμήσεις την εποχή της ανθοφορίας για τη συλλογή του. Λόγω του κινδύνου από την ανεξέλεγκτη και υπερβολική συλλογή, η Δασική υπηρεσία Καβάλας απαγορεύει τη συλλογή του για την οποία πραγματοποιούνται ανακοινώσεις, τοποθετούνται σχετικές προειδοποιήσεις στον κεντρικό δρόμο και πραγματοποιούνται συστηματικοί έλεγχοι για την τήρηση της απαγόρευσης.

Σχεδόν Απειλούμενα.

Σύμφωνα με την IUCN εντάσσεται στην κατηγορία φυτών «Σχεδόν Απειλούμενα» (NT- Near Threatened) που αν και έχει εκτιμηθεί ότι δεν ανήκει στις κατηγορίες των Κρισίμως Κινδυνευόντων (CR- Critically Endangered), Κινδυνεύοντα (ΕΝ- Endangered) και Τρωτών (VU- Vulnerable), είναι ωστόσο κοντά στο να πληρούν τα σχετικά κριτήρια και άρα είναι πιθανό να ενταχθούν σε αυτές στο άμεσο μέλλον. Δεν υπόκειται σε κάποιο εθνικό ή διεθνές καθεστώς προστασίας.