Paeonia peregrina

Μέχρι τώρα έχει βρεθεί σε διάφορες, διάσπαρτες θέσεις. Έχει καταγραφεί σε διάκενα και εντός δασών οξιάς κατά μήκος του δρόμου προς την κορυφή, καθώς επίσης και σε παρυφές θαμνώνων με κυρίαρχο είδος τον γαύρο (Carpinus orientalis) σε χαμηλά σχετικά υψόμετρα.

Είδος με σχετικά περιορισμένο αριθμό ατόμων. Ποώδες φυτό, το οποίο λόγω των υπόγειων ριζωμάτων έχει τη δυνατότητα να επιζεί για αρκετά χρόνια. Ο βλαστός του είναι κοκκινωπός και τα φύλλα του διακλαδίζονται σε πολλά, μεγάλου σχετικά μήκους φυλλάρια. Τα άνθη του είναι μεγάλου μεγέθους σε σχήμα κυπέλου και χαρακτηρίζονται από το έντονο κόκκινο χρώμα τους. Στη μέση των ανθέων υπάρχουν πολυάριθμοι κίτρινου χρώματος στήμονες. Ο καρπός του είναι χνουδωτός εξωτερικά και αποτελείται από πολυάριθμα σπέρματα, στρόγγυλου σχήματος, τα οποία μπορεί να είναι μαύρα ή κόκκινα. Τα κόκκινα είναι άγονα, ενώ γόνιμα είναι τα μαύρα, τα οποία μπορεί να βλαστήσουν και να δώσουν νεαρά φυτά. Το όνομα Paeonia (Παιώνια) – ή αλλιώς πηγουνιά όπως είναι γνωστή – οφείλεται στον μυθικό Παιώνα, έναν παλιό θεό-γιατρό, μαθητή του γιατρού των θεών Ασκληπιού. Ο Παιώνας θεράπευσε στον Όλυμπο τον Άδη και τον Άρη με καταπραϋντικό βάλσαμο μετά τον τραυματισμό τους στη μάχη της Τροίας. Σύμφωνα με τον μύθο, ο Ασκληπιός σκότωσε τον μαθητή του από φθόνο, αλλά ο Πλούτωνας τον μεταμόρφωσε σε άνθος που πήρε το όνομά του. Έτσι, η παιώνια θεωρούνταν ότι είχε φαρμακευτική χρήση από την αρχαιότητα, ενώ οι αρχαίοι γιατροί είχαν παρατηρήσει και τη διαφορά στο χρώμα των σπερμάτων. Ο Διοσκουρίδης συνιστούσε τους κόκκινους σπόρους για το έλκος του στομάχου, ενώ τους μαύρους για τους εφιάλτες. Αντίθετα, ο Πλίνιος συνιστούσε τους κόκκινους σπόρους ως αιμοστατικό φάρμακο, ενώ τους μαύρους για την αντιμετώπιση γυναικείων νοσημάτων. Το είδος Paeonia peregrina προτιμάει κυρίως ασβεστολιθικά εδάφη και ελαφρώς σκιερές τοποθεσίες σε μακκία βλάστηση και σε δάση. Ανθίζει κατά τους μήνες Απρίλιο και Μάιο, ανάλογα με το υψόμετρο.

Παρότι το μέγεθος του πληθυσμού του είναι μικρό, δεν έχει παρατηρηθεί κάποια ενέργεια η οποία προκαλεί μείωσή του. Ωστόσο, θεωρείται ότι ανεξέλεγκτη συλλογή του θα οδηγήσει σε περιορισμό της εξάπλωσής του.

–

Δεν υπόκειται σε κάποιο εθνικό ή διεθνές καθεστώς προστασίας. Ωστόσο, συμπεριλαμβάνεται στη λίστα των Άλλων Σημαντικών Ειδών Φυτών (ΑΣΕΦ) της Ελλάδας που συνοδεύει την Ευρωπαϊκή Οδηγία 92/43/ΕΟΚ.