Orchis simia

Σπάνιο στο όρος Παγγαίο, στο οποίο έχει καταγραφεί σε μικρό αριθμό θέσεων, κυρίως σε διάκενα θαμνώνων πουρναριού και μία μόνο φορά στα υπαλπικά λιβάδια του όρους.

Μόνο μεμονωμένα άτομα έχουν καταγραφεί στο Παγγαίο. Σχετικά εύρωστο φυτό με ύψος μέχρι 40 εκ. και γυαλιστερά φύλλα σχήματος πλατιάς λόγχης. Η ταξιανθία του είναι πυκνή, κωνική αρχικά, ωοειδής μέχρι κυλινδρική αργότερα, είναι χαρακτηριστική καθώς τα άνθη ανθίζουν με κατεύθυνση από την κορυφή προς τη βάση της. Τα σέπαλα με τα πέταλα σχηματίζουν οξυκόρυφο θόλο, υπόλευκου μέχρι ωχρογκριζοϊώδους χρωματισμού, με αραιά ιώδη στίγματα εξωτερικά και πυκνότερα εσωτερικά. Το χείλος είναι βαθιά τρίλοβο, με υπόλευκο κέντρο που φέρει ερυθροϊώδη στίγματα από πολυάριθμες μικρές τρίχες, ενώ ο μεσαίος λοβός διαιρείται επιπλέον σε δύο δευτερεύοντες λοβούς. Οι πλευρικοί και οι δευτερεύοντες λοβοί είναι γραμμοειδείς, ερυθροϊώδεις μέχρι πορφυροϊώδεις προς την κορυφή τους. Το πλήκτρο είναι ωχρό, κυλινδρικό και κρεμάμενο. Το κοινό αγγλικό όνομα του είδους είναι «Η Ορχιδέα Πίθηκος» και σαφέστατα καταδεικνύει την πιθηκόμορφη όψη των ανθέων του. Τα είδη ορχιδέας που είχαν ανθρωπόμορφη ή πιθηκόμορφη όψη και ριζικό σύστημα αποτελούμενο από δύο κονδύλους (βολβούς), είχαν εμπνεύσει του αρχαίους Έλληνες. Ο Διοσκουρίδης προσέδωσε αφροδισιακές ιδιότητες στους κονδύλους των ειδών του γένους Orchis και ισχυριζόμενος ότι ο άνδρας που θα φάει τον μεγάλο κόνδυλο θα κάνει αγόρι, ενώ η γυναίκα που θα φάει τον μικρό κόνδυλο θα κάνει κορίτσι. Πρόκειται για είδος των φωτεινών ενδιαιτημάτων. Προτιμάει λιβάδια, θαμνώνες, διάκενα και παρυφές δασών, ενώ ανθοφορεί από τον Απρίλιο στις χαμηλού υψομέτρου περιοχές μέχρι και τον Ιούνιο σε μεγαλύτερα υψόμετρα.

Λόγω του πολύ μικρού μεγέθους του πληθυσμού του, οποιαδήποτε επέμβαση προγραμματιστεί να γίνει στις θέσεις που έχει καταγραφεί θα έχει καταστρεπτικές συνέπειες. Συγκεκριμένα, η συλλογή του ή η κατασκευή τεχνικών έργων θα οδηγούσε σε εξαφάνισή του από το Παγγαίο.

Συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο των φυτικών ειδών του Προεδρικού Διατάγματος 67/81 (Φ.Ε.Κ. 23/Α/30-01-1981).

Συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο των φυτικών ειδών του Προεδρικού Διατάγματος 67/81 (Φ.Ε.Κ. 23/Α/30-01-1981) «Περί προστασίας της αυτοφυούς χλωρίδας και της άγριας πανίδας και καθορισμού διαδικασίας συντονισμού και ελέγχου της έρευνας αυτών», καθώς επίσης και στη λίστα των Άλλων Σημαντικών Ειδών Φυτών (ΑΣΕΦ) της Ελλάδας που συνοδεύει την Ευρωπαϊκή Οδηγία 92/43/ΕΟΚ, ενώ υπόκειται και στις διατάξεις της Συνθήκης CITES για το διεθνές εμπόριο των απειλούμενων ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας.