Cistus creticus

Από τα πιο κοινά θαμνώδη είδη του Παγγαίου σε ξηρές, πετρώδεις θέσεις, σε πρανή δρόμων, στα όρια καλλιεργειών, σε φρύγανα, σε θαμνώνες μακκί και σε διάκενα δασών δρυός και φυλλοβόλων πλατυφύλλων κ.ά. Στα όξινα, υποβαθμισμένα εδαφη της νότιας πλευράς του όρους, όπως βόρεια και ανατολικά της Μουσθένης, είναι μαζί με το χαμορείκι από τα κύρια είδη των θαμνώνων. Η ιδιαίτερη αυτή, φυσιογνωμικά, βλάστηση αποδίδεται με τον όρο garrigue και αποτελεί ενδιάμεση κατάσταση μεταξύ των πυκνών και υψηλών μακί και των φρυγάνων.

Πολύκλαδος θάμνος ύψους μέχρι 1,5 μ. Τα φύλλα του είναι πλούσια σε έλαια, έχουν το σχήμα του αυγού ή είναι σχεδόν κυκλικά, με κυματοειδείς παρυφές. Τα άνθη του είναι ιωδοροδόχρωμα, τοποθετημένα στις άκρες των κλαδίσκων ανά 1-3(-6). Το κάθε άνθος έχει πέντε σέπαλα και πολυάριθμους κίτρινους στήμονες. Ανθίζει από τον Μάρτιο έως τον Ιούνιο. Πρόκειται για είδος της Μεσογείου, της Κριμαίας που εξαπλώνεται έως τον Καύκασο, το οποίο παρουσιάζει μηχανισμούς προσαρμογής στο μεσογειακό κλίμα, με κυριότερο τα υψηλά επίπεδα των αιθέριων ελαίων. Τα φύλλα του φυτού, ιδιαίτερα το καλοκαίρι, εκκρίνουν ένα κολλώδες, αρωματικό, με γλυκιά και με ευχάριστη οσμή ρετσίνι, που είναι γνωστό ως λάβδανο. Το λάβδανο, που είναι πλούσιο σε πολυφαινόλες, έχει αντιοξειδωτική δράση. Θεωρείται ενισχυτικό του ανοσοποιητικού. Παλαιότερα, το χρησιμοποιούσαν για τις αιμοστατικές, επουλωτικές και καταπραϋντικές ιδιότητές του και συλλεγόταν από τα γένια και τις τρίχες των κατσικών που κολλούσε, όταν αυτά έβοσκαν στους θαμνώνες. Σήμερα χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία, στη σαπωνοποιία και ως θυμίαμα. Τα αιθέρια έλαια παίζουν ρόλο στο επίπεδο ανταγωνισμού, στην παρουσία έντονων φαινομένων αλληλοπάθειας, στην προστασία από θηρευτές και στη διαχείριση του νερού, μειώνοντας τις απώλειες από εξάτμιση σε συνθήκες έντονης ηλιακής ακτινοβολία.

Λόγω της σχετικά ευρείας του εξάπλωσης στο όρος Παγγαίο, δεν παρατηρήθηκαν ιδιαίτερες απειλές και πιέσεις οι οποίες θα οδηγούσαν στη σημαντική μείωση του πληθυσμού του.

–

Δεν υπόκειται σε κάποιο εθνικό ή διεθνές καθεστώς προστασίας.