Λευκός πελαργός

Αυτό το είδος είναι Παλαιαρκτικό, το οποίο αναπαράγεται στην Ευρώπη (με εξαίρεση τη Φιλανδία, τη Νορβηγία, την Αγγλία, την Ιρλανδία, την Ισλανδία και την Κύπρο), την Ασία και την Αφρική. Ο ευρωπαϊκός πληθυσμός του είναι περίπου 180.000 αναπαραγωγικά ζευγάρια.

Στη Βουλγαρία, ο Λευκός Πελαργός είναι αναπαραγωγικός καλοκαιρινός επισκέπτης και παροδικός μετανάστης, με εξαίρεση το χειμώνα. Κατά την τελευταία μέτρηση καταγράφηκαν 4.818 ζευγάρια. Τα περισσότερα από τα ζευγάρια αναπαράγονται σε υψόμετρα ανάμεσα σε 50 και 499 μ. 229.500 αποδημητικά πουλιά από την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη αναγνωρίστηκαν στον Κόλπο του Μπουργκάς. Τα χειμερινά πουλιά παρατηρούνται πιο συχνά στους ποταμούς Έβρο και Στρυμόνα.

To είδος αναπαράγεται στη περιοχή μελέτης με παρουσία κατά την αναπαραγωγική περίοδο 10–13 ζευγαριών, ποσοστό μικρότερο του 2 % του εθνικού πληθυσμού που αριθμεί περισσότερα από 2.000 ζευγάρια. Η κατάσταση του τοπικού πληθυσμού του, ο οποίος δεν είναι απομονωμένος εντός της ευρύτερης περιοχής εξάπλωσης, εκτιμάται ως καλή. Το είδος απαντάται συνήθως στα χαμηλότερα υψόμετρα της περιοχής μελέτης, στους οικισμούς και τις αγροτικές καλλιέργειες που διασχίζονται από αρδευτικά κανάλια και ρέματα. Στις περιοχές αυτές καλύπτει τις απαιτήσεις του τόσο σε θέσεις φωλεοποίησης (επάνω κυρίως σε ανθρώπινες κατασκευές) όσο και σε τροφικά διαθέσιμα, διανύοντας συνήθως αποστάσεις 2–3 χλμ. από τις θέσεις φωλεοποίησης του.

Πολύ μεγάλο αποδημητικό πτηνό. Με ασπρόμαυρο φτέρωμα, μακρύ λαιμό και μακριά κόκκινα πόδια και ράμφος. Το περπάτημά του είναι χαρακτηριστικά αργό, σε στυλ «αρχοντικό». Συνηθίζει να ανεμογλιστρά εκμεταλλευόμενος τα θερμά ανοδικά ρεύματα του αέρα, με τεντωμένα πόδια και λαιμό. Αναγγέλλει την παρουσία του με το κροτάλισμα του ράμφους του. Παλαιότερα έφτιαχνε τις φωλιές του σε κορυφές δέντρων, σήμερα σχεδόν αποκλειστικά σε ανθρώπινες κατασκευές. Η στενή του σχέση με τον άνθρωπο επηρέασε τον πολιτισμό και τη λαϊκή παράδοση. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή παράδοση οι λευκοί πελαργοί μετέφεραν στους ανθρώπους μωρά που έβρισκαν σε σπηλιές και έλη, πάνω σε «πελαργόπετρες». Επηρεασμένοι από την παράδοση, όσοι ήθελαν παιδιά έβαζαν γλυκά στα παράθυρά τους σαν μήνυμα για τον πελαργό. Διαχειμάζει από την υποσαχάρια έως τη Νότια Αφρική. Φτιάχνει τις μεγάλες από κλαδιά φωλιές του, τις οποίες χρησιμοποιεί για πολλά χρόνια, σε καμπαναριά, σκεπές και καμινάδες, αλλά κυρίως σε στύλους ηλεκτρικού ρεύματος. Εξαιτίας του μεγέθους τους, στις φωλιές του λευκού πελαργού φωλιάζουν πολλά άλλα είδη πτηνών, όπως σπιτοσπουργίτες, δεντροσπουργίτες, ψαρόνια, αλλά και λευκοσουσουράδες, κιρκινέζια, κουκουβάγιες, κάργιες, χαλκοκουρούνες. Επιλέγει ανοιχτές αγροτικές περιοχές κοντά σε υγροτόπους, όπως ρέματα, έλη και πλημμυρισμένες εκτάσεις. Τρέφεται κυρίως ενώ βρίσκεται στο έδαφος, αλλά και στον αέρα κατά τη μετανάστευση. Καταναλώνει μεγάλη ποικιλία ζωικής τροφής, όπως μαλάκια, μικρά αμφίβια, ερπετά, πτηνά αλλά κυρίως έντομα, περισσότερο μεγάλα κολεόπτερα και ορθόπτερα, στην περιοχή.

Το είδος απειλείται κυρίως από την υποβάθμιση των ενδιαιτημάτων του και την χρήση αγροχημικών στις καλλιέργειες συνέπεια της εντατικοποίησης της γεωργίας. Επίσης, η λαθροθηρία και η τοποθέτηση δηλητηριασμένων δολωμάτων για θανάτωση «επιβλαβών θηλαστικών», η πρόσκρουση σε γραμμές μεταφοράς ρεύματος και τηλεφώνου και η δάσωση ανοιχτών περιοχών αποτελούν σημαντικές απειλές για το είδος.

Το είδος περιλαμβάνεται στο Κόκκινο Βιβλίο Δεδομένων της Βουλγαρίας με την κατηγορία ‘Ευάλωτα.

Το είδος περιλαμβάνεται στο Κόκκινο Βιβλίο Δεδομένων της Βουλγαρίας με την κατηγορία ‘Ευάλωτα’, καθώς και στα Παραρτήματα 2 και 3 του Νόμου περί Βιοποικιλότητας (BDA). Αυτό το είδος περιλαμβάνεται επίσης στο Παράρτημα Ι στην Οδηγία 2009/147/EC του Ευρωκοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 30^ης Νοεμβρίου 2009 σχετικά με τη διατήρηση των άγριων πτηνών. Ο Λευκός Πελαργός περιλαμβάνεται επίσης στον Κόκκινο Κατάλογο της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης(IUCN) με την κατηγορία ‘Είδος Ελάχιστης Ανησυχίας’.

Δεν κατατάσσεται σε κατηγορία ειδών ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος ως προς την προστασία τους από την BirdLife International.

*Σημείωση: Για την περιγραφή των πτηνών χρησιμοποιούνται πληροφορίες από: Golemanski, V. & al. (eds). 2015. Red Data Book of the Republic of Bulgaria(Κόκκινο Βιβλίο Δεδομένων της Δημοκρατίας της Βουλγαρίας), Τόμος 2. Ζώα. BAS & MoEW, Sofia(Σόφια) [English ed.(Αγγλική έκδοση):ISBN 978-954-9746-22-8 (IBER – BAS), 978-954-8497-18-3 (MoEW), Michev T., D. Simeonov, L. Profirov. 2012. Πτηνά της Βαλκανικής Χερσονήσου.  Ecotan, Sofia(Σόφια), 300 pp., η ιστοσελίδα της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης.