Dactylorhiza sambucina

(Dactylorhiza sambucina)
Ο πληθυσμός του στο Παγγαίο αποτελείται από μεγάλο αριθμό φυτών. Τα φύλλα του είναι σαν πλατιά λόγχη και βγαίνουν στη βάση του βλαστού.
Sophia Siggiridou_ Kostas Vidakis, MSc

Κατανομή των ειδών

Ο πληθυσμός του στο Παγγαίο έχει υποστεί έντονη μείωση κατά το παρελθόν λόγω της εντατικής συλλογής του με σκοπό την παρασκευή του χειμερινού ροφήματος σαλέπι. Ωστόσο, παρόλη τη μείωση που έχει υποστεί και τον περιορισμό της γεωγραφικής του εξάπλωσης, θα το δει συνήθως κανείς στα υπαλπικά λιβάδια και τα διάκενα δασών του βουνού, σε υψόμετρα άνω των 1.200 μ.

Περιγραφή του είδους (βιολογικά και οικολογικά χαρακτηριστικά)

Ο πληθυσμός του στο Παγγαίο αποτελείται από μεγάλο αριθμό φυτών. Τα φύλλα του είναι σαν πλατιά λόγχη και βγαίνουν στη βάση του βλαστού. Είδος του οποίου τα άνθη παρουσιάζουν χρωματικό διμορφισμό, τοποθετημένα σε πυκνή και ωοειδή ταξιανθία. Τα άνθη του είναι κίτρινα ή ερυθροϊώδη, με ελαφρά οσμή ανθέων κουφοξυλιάς. Τα πλευρικά σέπαλα του άνθους είναι αποκλίνοντα μέχρι όρθια, ωοειδή, ενώ οι παρυφές τους είναι κυρτές. Το ραχιαίο τους σέπαλο είναι σχεδόν ίδιου μήκους με τα πλευρικά, αλλά συγκλίνει, σχηματίζοντας με τα πέταλα θόλο. Το χείλος είναι σχεδόν ακέραιο μέχρι τρίλοβο, σε σχήμα έλλειψης, ελαφρώς κυρτό, με ερυθρές κηλίδες στο κέντρο, και συχνά με πτυχωτές παρυφές. Στο πίσω μέρος του άνθους υπάρχει μια μορφολογική δομή που ονομάζεται πλήκτρο. Αυτό είναι εύρωστο, σχεδόν κυλινδρικό μέχρι κωνικό, κυρτό με κλίση προς τα κάτω και παράλληλο με την ωοθήκη. Αναπτύσσεται σε ξηρά ενδιαιτήματα, κυρίως σε υπαλπικά λιβάδια, διάκενα δασών ορεινών περιοχών και δάση πεύκης. Συνήθως σχηματίζει πολυπληθείς αποικίες οι οποίες είναι εντυπωσιακές λόγω της διχρωμίας των φυτών του. Ωστόσο, επειδή αποτελεί ένα από πιο κοινά είδη που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή του σαλεπιού, πολλοί πληθυσμοί του έχουν υποστεί σημαντική μείωση ή και έχουν εξαφανιστεί. Ανθίζει από Μάιο μέχρι και Ιούνιο.

Στο παρελθόν έχει παρατηρηθεί μείωση του πληθυσμού του εξαιτίας της συλλογής του με σκοπό την παραγωγή σαλεπιού. Εντατική συλλογή του θα οδηγήσει σε δραστική μείωση του πληθυσμού του. Για τον λόγο αυτό θα πρέπει να επιβληθεί απαγόρευση από τις αρμόδιες Δασικές Αρχές.

Κατάσταση διατήρησης

Συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο των φυτικών ειδών του Προεδρικού Διατάγματος 67/81 (Φ.Ε.Κ. 23/Α/30-01-1981.

Κατάσταση διατήρησης

Συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο των φυτικών ειδών του Προεδρικού Διατάγματος 67/81 (Φ.Ε.Κ. 23/Α/30-01-1981) «Περί προστασίας της αυτοφυούς χλωρίδας και της άγριας πανίδας και καθορισμού διαδικασίας συντονισμού και ελέγχου της έρευνας αυτών», καθώς επίσης και στη λίστα των Άλλων Σημαντικών Ειδών Φυτών (ΑΣΕΦ) της Ελλάδας που συνοδεύει την Ευρωπαϊκή Οδηγία 92/43/ΕΟΚ, ενώ υπόκειται και στις διατάξεις της Συνθήκης CITES για το διεθνές εμπόριο των απειλούμενων ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας.