Χαλκοκουρούνα

(Coracias garrulus)
Αποδημητικό πτηνό. Αναπαράγεται στο Παγγαίο και διαχειμάζει στην Αφρική νότια της Σαχάρας.
Sophia Siggiridou_Kostas Vidakis, MSc

Κατανομή των ειδών

Το είδος αναπαράγεται στη περιοχή μελέτης με εκτιμώμενη παρουσία 6 – 12 ζευγαριών κατά την αναπαραγωγική περίοδο, ποσοστό που αντιστοιχεί στην κατηγορία του 2 έως 15 % του εθνικού πληθυσμού που αριθμεί σε 200-500 ζευγάρια. Η κατάσταση του τοπικού πληθυσμού, ο οποίος δεν είναι απομονωμένος εντός της ευρύτερης περιοχής εξάπλωσης, εκτιμάται ως καλή. Δραστηριοποιείται τόσο στη νότια – νοτιοδυτική πλευρά της περιοχής μελέτης σε αγροτικές εκτάσεις με φυτοφράκτες και διάσπαρτα ώριμα δέντρα όπου και φωλιάζει, όσο και στη βόρεια πλευρά, σε αγροτικά οικοσυστήματα με φυτοφράκτες και φαράγγια που δημιουργούν κατάλληλες θέσεις φωλεοποίησης.

Περιγραφή του είδους (βιολογικά και οικολογικά χαρακτηριστικά)

Γεροδεμένη με φτιαξιά κουρούνας, αλλά μικρότερη. Χαριτωμένη και πολύχρωμη σαν την αλκυόνη και τον μελισσοφάγο. Ανοιχτή γαλάζια με πράσινη απόχρωση, καφέ πλάτη, μεγάλο κεφάλι και δυνατό μαύρο γαμψό ράμφος. Φλύαρη και θορυβώδης. Η γαμήλια επίδειξη του αρσενικού περιλαμβάνει ακροβατικές πτήσεις με περίτεχνες περιστροφές, βουτιές και γυρίσματα. Ο νεοσσός περιλούζεται με ένα δυσώδες πορτοκαλί υγρό όταν αντιληφθεί κάποιον θηρευτή να πλησιάζει, με σκοπό να τον αποτρέψει. Η μυρωδιά λειτουργεί και ως προειδοποιητικό σήμα κινδύνου για τους γονείς.

Αποδημητικό πτηνό. Αναπαράγεται στο Παγγαίο και διαχειμάζει στην Αφρική νότια της Σαχάρας. Πτηνό των ζεστών περιοχών, απαντάται σε ξηρές ανοιχτές περιοχές μέχρι τα 1000 μ. υψόμετρο. Χρησιμοποιεί αγροτικές περιοχές με δενδροκαλλιέργειες. Φωλιάζει σε τρύπες δέντρων, κτιρίων ή πρανή δρόμων. Συλλαμβάνει τη λεία του σε πτήση, αλλά και παραμονεύοντας από κάποιο πόστο, ψηλά σε δέντρα ή σύρματα ηλεκτρικού ρεύματος. Εντομοφάγο, τρέφεται κυρίως με μεγάλα έντομα όπως σκαθάρια και ακρίδες. Καταναλώνει επίσης μικρά ερπετά, αμφίβια και τρωκτικά.

Κυριότερη απειλή για το είδος αποτελεί η επέκταση και εντατικοποίηση της γεωργίας σε συνδυασμό με την εγκατάλειψη παραδοσιακών αγροτικών πρακτικών και χρήσεων γης, συμπεριλαμβανομένης της εκτατικής γεωργίας και κτηνοτροφίας με αποτέλεσμα εκτατικές καλλιέργειες με διάσπαρτα δέντρα να μετατρέπονται σε ανοιχτές εντατικές καλλιέργειες μειώνοντας την διαθεσιμότητα κατάλληλων θέσεων για φωλεοποίηση. Η εκχέρσωση της παρόχθιας βλάστησης επίσης επιφέρει τα ίδια αρνητικά αποτελέσματα.  Η εκτεταμένη χρήση αγροχημικών στις καλλιέργειες μειώνει τη διαθεσιμότητα τροφής έχοντας ως συνέπεια την μείωση των πληθυσμών του είδους. Το είδος σε ορισμένες περιπτώσεις είναι θύμα λαθροθηρίας κατά την μετανάστευση.

Κατάσταση διατήρησης

Στην Ελλάδα το είδος κατατάσσεται σε κατηγορία απειλής (Τρωτό).

Κατάσταση διατήρησης

Προστατεύεται από την Οδηγία 2009/147/ΕΚ (Παράρτημα Ι) και τις Σύμβασεις της Βέρνης (Παράρτημα ΙΙ) και της Βόννης (Παραρτήματα Ι και ΙΙ). Σύμφωνα με το Ελληνικό Κόκκινο Βιβλίο στην Ελλάδα το είδος κατατάσσεται σε κατηγορία απειλής (Τρωτό), ενώ σύμφωνα με την IUCN σε ευρωπαϊκό επίπεδο αναφέρεται ως είδος μειωμένου ενδιαφέροντος. Επίσης, κατατάσσεται στη κατηγορία SPEC 2 ειδών ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος ως προς την προστασία τους από την BirdLife International.